De Bibliotheek van Celsus is een Romeins mausoleum en bibliotheek
Mausoleum voor Celsus Polemaenus
De bibliotheek is gebouwd tussen 114 en 125 n. Chr. Het werd gebouwd in opdracht van Tiberius Julius Aquila ter ere van zijn overleden vader Tiberius Julius Celsus Polemaenus, die de Romeinse gouverneur was van de provincie Asia. Celsus werd begraven in een marmeren sarcofaag in de grafkamer onder de bibliotheek.
De bibliotheek
De leeszaal was bekleed met marmer en in de nissen in de muren werden ongeveer 12.000 perkamentrollen bewaard. De muren werden dubbel gebouwd om de kwetsbare rollen te beschermen tegen vocht. De voorgevel van de bibliotheek was op het oosten gericht zodat de lezers optimaal gebruik konden maken van het ochtendlicht. De bibliotheek had aan de binnenzijde 3 verdiepingen, waar de rollen door galerijen te bereiken waren. In nissen in de voorgevel staan vier grote vrouwelijke beelden die de deugden die Celsus nastreefde uitbeelden; Sofia (wijsheid), Arete (deugd), Ennoia (verstand) en Episteme (kennis).
De bibliotheek is ongeveer 23 meter lang en 17 meter diep. Om het gebouw een imposanter uiterlijk te geven is aan de voorzijde een trap met 9 treden gebouwd. Bovenaan de trap zijn drie deuren die toegang geven tot de binnenruimte die een afmeting heeft van ongeveer 17 bij 11 meter. Waarschijnlijk is de bibliotheek bij een brand na een aardbeving aan het eind van de derde eeuw ingestort en niet meer herbouwd. De façade bleef wel overeind staan en werd na de instorting gebruikt als achterwand van een fontein. Deze fontein werd versierd met reliëfs die de keizers Marcus Aurelius en Lucius Verus in hun strijd tegen de Parthen voorstellen.
In tegenstelling tot de binnenruimte heeft de gevel maar twee verdiepingen. Boven de drie grote deuren bevinden zich drie vensteropeningen. De gevel is rijkelijk versierd met zuilen en reliëfs.1