Een Romeinse villa uit circa 300 na Chr. Ze is vooral bekend vanwege de vele, zeer goed bewaard gebleven vloermozaïeken met onder andere jachttaferelen, goden- en heldensagen en de zogenaamde bikinimeisjes.
Onduidelijk is wie de oorspronkelijke bouwheer was: het zou kunnen gaan om een lid van een rijke consulaire familie, maar ook keizer Marcus Valerius Maximianus wordt wel genoemd. Gedurende de Arabische overheersing van Sicilië (9e tot 11e eeuw na Chr.) werd de villa nog bewoond, maar daarna werd ze tijdens de verovering van Zuid-Italië door de Vandalen en Visigothen verwoest, en raakte ze vergeten. Een aardverschuiving bedolf de Villa Casale onder een dikke laag zand, tot opgravingen in de 19e eeuw.
Structuur van de villa
De villa kent openbare en privé-ruimtes. De architectuur is mede bepaald door het landschap waarin ze zich bevindt: de ruimtes liggen soms onder schuine hoeken ten opzichte van elkaar. Centraal ligt het peristylium, een bijna rechthoekige en door zuilengalerijen omgeven niet-overdekte ruimte met daaraan vast enkele andere ontvangstruimtes, waaronder een door zuilen omgeven helft van een ellips. Ten zuiden van het peristylium bevindt zich het triclinium, ofwel: de officiële eetzaal, met daaraan vast ook enkele salons. De kleinere ruimtes ten noorden van het peristylium zijn keuken- en dienstruimtes, en gastenkamers. Ten oosten van het peristylium bevindt zich het privé-gedeelte van de villabewoners en –aan de andere kant van de basilica of audiëntiekamer- de privé-ruimtes van de heer des huizes. Het badhuis is gelegen aan de westzijde van de villa.
Mozaïeken
Vrijwel alle ruimtes van de Villa Romana del Casale hebben mozaïeken op de vloer. In totaal gaat het om circa 3.500 vierkante meter vloeroppervlak. De meeste mozaïeken zijn goed bewaard gebleven. Ieder mozaïeksteentje of glasdeeltje is ongeveer 1x1 cm groot. De jachtscenes zijn het bekendst, net als de zogenaamde bikinimeisjes: de oudste afbeelding ter wereld van vrouwen in een soort bikini. Ze lijken allerlei krachtsporten of gymnastiekoefeningen uit te voeren. Mede vanwege deze mozaïeken is de Villa Romana del Casale in 1997 op de UNESCO Werelderfgoedlijst geplaatst.1