Het castellum Albaniana werd gesticht in 41-42 na Chr., kort na de dood van keizer Caligula, en was in gebruik tot uiterlijk 270/275 na Chr. Albaniana was de eerste jaren een geïsoleerde buitenpost: de dichtstbijzijnde Romeinse castella waren Praetorium Agrippinae (Valkenburg) en Flevum (Velsen) in het westen en Fectio (Vechten) in het oosten. Het castellum was 80 bij 120 m groot en werd beschermd door een omgrachte aarden wal met een bekleding van zoden, houten poorten en hoektorens. Tijdens de Bataafse Opstand werd Albaniana verwoest. Nadat de opstand was neergeslagen werd het castellum herbouwd, nu met een met hout bekiste wal. Tijdens de Flavische dynastie en/of in de vroege 2de eeuw was hier de Cohors VI Breucorum gestationeerd. Rond 160 werd de palissadewal vervangen door een stenen muur. Na beschadiging van de muur rond 200 werd deze herbouwd. Op de nieuwe poort stond een inscriptie ter ere van keizer Septimius Severus, waaruit bleek dat hij opdracht heeft gegeven tot de herbouw. Waarschijnlijk verlieten de Romeinen het castellum rond 270-275 onder druk van de Germaanse invallen.
Ondanks eerdere opgravingscampagnes in de jaren tussen 1959 en 1981 werd pas in 2001-2002 dankzij opgravingen door de Radboud Universiteit Nijmegen beter duidelijk hoe het castellum eruit heeft gezien. Er zijn sporen uit zeker drie bouwperiodes van het fort te voorschijn gekomen, alsmede kadewerken. Van de binnenbebouwing zijn resten van enkele soldatenbarakken, een fabrica (?), een horreum, de via principalis en enkele waterputten aangetroffen. Ook werden vele persoonlijke voorwerpen van de soldaten gevonden, waaronder een spiegel en schrijfgerei, en meer dan 700 Romeinse munten. De houten bouwdelen, waaronder een complete deur, en organisch materiaal als etensresten en zaden zijn opgegraven. Langs de Rijn zijn verschillende houten beschoeiingen gevonden, waarvan de oudste uit 42 dateert en de jongste uit 124. 12
Bronverwijzingen
- ↑Polak, M., R.P.J. Kloosterman & R.A.J. Niemeijer 2004. Alphen aan den Rijn - Albaniana 2001-2002. Opgravingen tussen de Castellumstraat, het Omloopkanaal en de Oude Rijn (Libelli Noviomagenses 7). Nijmegen, Radboud Universiteit Nijmegen, afdeling Provinciaal-Romeinse Archeologie.
- ↑Dijk, K.M. van 2014. Terreinencatalogus voor de werelderfgoednominatie Romeinse Limes. Amersfoort, Buro de Brug, catalogusnummer 4.1.6