Vici.org

Surroundings:

Driegodensteen Kessel, JunoDriegodensteen Kessel, JunoDriegodensteen Kessel, HerculesDriegodensteen Kessel, MinervaGrafveldcomplex De Bong BaarloBronzen situla (emmer) van BaarloRaatakker HeibloemMunt ; solidus, ValensMunt ; solidus, Valens - keerzijde

Location:

  • Netherlands, Keup
  • geo:51.314857,5.986145
  • Location uncertain

Period or year:

  • -100? / unknown

Class:

  • Find
  • invisible

Identifiers:

  • vici:place=41372

Annotations

There is no English annotation yet. Presented is an annotation in Dutch.

Bron: http://www.hallopeelenmaas.nl/sierschijf-grashoek-201696942

De officiële naam van het voorwerp is de Heldense sierschijf, maar Huub Kluijtmans van Heemkundevereniging Grashoek vertelt dat de schijf in veengrond in Grashoek gevonden is bij het steken naar turf. Althans, dat wordt aangenomen. Huub: “We weten niet precies waar de schijf gevonden is. Het kan ook net op Meijel of Deurnes grondgebied zijn geweest. Het is wel vrij zeker dat de vinder uit Helden afkomstig was en dat het object rond 1844 uit de grond is gehaald.”

De sierschijf is ongeveer 21 centimeter in doorsnee en gemaakt van verguld zilver. Sierschijven of phalerae werden gedragen op borstharnassen of paardentuig en als versiering op allerlei belangrijke uitrustingsstukken. De schijf is waarschijnlijk afkomstig uit Thracië, het huidige Bulgarije. Hoe de schijf in Nederland terecht is gekomen, is niet helemaal duidelijk.

Het Oudheidkundig Museum in Leiden heeft enkele theorieën. “Het kan handel tussen de Kelten en Thracië zijn geweest”, schrijven ze op hun website. “Het kan ook buit betreffen die de Kelten mee terugnamen na hun invallen in de Balkan uit die tijd. Maar misschien is de schijf wel meegekomen door Romeinse hulptroepen uit Thracië die wat later in Nederland werden gelegerd. Als de schijf via Kelten in Nederland is gekomen, kan het door middel van een offerritueel in het veen zijn beland.”

De schijf is op de voorzijde versierd met een beeltenis waarbij een man vecht met een dier. De twee worden omringd door verschillende andere beesten. De betekenis van de afbeelding werd pas twee jaar geleden ontdekt. Tijdens een vakantie in het Italiaanse Florence in 2014 stuitte Huub op een bekend tafereel toen hij aan het wandelen was. “Op de Piazza Ognissantie in Florence ontdekte ik een beeld van een man in gevecht met een leeuw”, vertelt Huub. “Ik maakte vrij snel de link met de Heldense sierschijf. Het beeldde het gevecht uit tussen Hercules en de Leeuw.”

In het bekende tafereel vecht Hercules met de Nemeïsche leeuw en wordt hij omgeven door twee leeuwen, twee leeuwgriffioenen en twee gevleugelde leeuwen. “De afbeelding is een beroemde Griekse mythologische voorstelling”, laat Huub weten. “Onbegrijpelijk dat die afbeelding nooit herkend is op de schijf.”

“Nadat de schijf was gevonden door de Heldense turfsteker ging hij er waarschijnlijk mee naar de burge­meester van Helden, Jean Michels Engels”, vertelt Huub. “Om de gevonden kostbaarheden te melden en ten gelde te maken. Dit weten we echter niet zeker. Er wordt met geen woord gerept over de schijf. Vermoedelijk is het nieuws over deze vondst geheim gehouden, want het zou grote problemen voor de vinder en voor burgemeester Engels kunnen opleveren. Misschien zwegen ze er over om claims of aanspraken te ontlopen.”

Wat we wel weten, is dat de bekende Roermondse notaris en amateurarcheoloog Charles Guillon later met de dochter van burgemeester Engels trouwde. Het Oudheidkundig Museum in Leiden meldt dat de sierschijf zich aan het einde van de negentiende eeuw in de collectie van Guillon bevond. Huub: “Misschien heeft burgemeester Engels de schijf aan zijn schoonzoon gegeven als bruidscadeau of iets dergelijks. Het imposante graf van Marie de Guillon-Engels is overigens nog steeds te vinden op het oude kerkhof aan de Kerkstraat in Panningen.”

In 1890 werd de Heldense sierschijf aangekocht door het Oudheidkundig Museum tegen het toen enorme bedrag van 1.550 gulden. Nog altijd is de sierschijf van Helden te bezichtigen in Leiden.

Bron: http://www.hallopeelenmaas.nl/sierschijf-grashoek-201696942

De officiële naam van het voorwerp is de Heldense sierschijf, maar Huub Kluijtmans van Heemkundevereniging Grashoek vertelt dat de schijf in veengrond in Grashoek gevonden is bij het steken naar turf. Althans, dat wordt aangenomen. Huub: “We weten niet precies waar de schijf gevonden is. Het kan ook net op Meijel of Deurnes grondgebied zijn geweest. Het is wel vrij zeker dat de vinder uit Helden afkomstig was en dat het object rond 1844 uit de grond is gehaald.”

De sierschijf is ongeveer 21 centimeter in doorsnee en gemaakt van verguld zilver. Sierschijven of phalerae werden gedragen op borstharnassen of paardentuig en als versiering op allerlei belangrijke uitrustingsstukken. De schijf is waarschijnlijk afkomstig uit Thracië, het huidige Bulgarije. Hoe de schijf in Nederland terecht is gekomen, is niet helemaal duidelijk.

Het Oudheidkundig Museum in Leiden heeft enkele theorieën. “Het kan handel tussen de Kelten en Thracië zijn geweest”, schrijven ze op hun website. “Het kan ook buit betreffen die de Kelten mee terugnamen na hun invallen in de Balkan uit die tijd. Maar misschien is de schijf wel meegekomen door Romeinse hulptroepen uit Thracië die wat later in Nederland werden gelegerd. Als de schijf via Kelten in Nederland is gekomen, kan het door middel van een offerritueel in het veen zijn beland.”

De schijf is op de voorzijde versierd met een beeltenis waarbij een man vecht met een dier. De twee worden omringd door verschillende andere beesten. De betekenis van de afbeelding werd pas twee jaar geleden ontdekt. Tijdens een vakantie in het Italiaanse Florence in 2014 stuitte Huub op een bekend tafereel toen hij aan het wandelen was. “Op de Piazza Ognissantie in Florence ontdekte ik een beeld van een man in gevecht met een leeuw”, vertelt Huub. “Ik maakte vrij snel de link met de Heldense sierschijf. Het beeldde het gevecht uit tussen Hercules en de Leeuw.”

In het bekende tafereel vecht Hercules met de Nemeïsche leeuw en wordt hij omgeven door twee leeuwen, twee leeuwgriffioenen en twee gevleugelde leeuwen. “De afbeelding is een beroemde Griekse mythologische voorstelling”, laat Huub weten. “Onbegrijpelijk dat die afbeelding nooit herkend is op de schijf.”

“Nadat de schijf was gevonden door de Heldense turfsteker ging hij er waarschijnlijk mee naar de burge­meester van Helden, Jean Michels Engels”, vertelt Huub. “Om de gevonden kostbaarheden te melden en ten gelde te maken. Dit weten we echter niet zeker. Er wordt met geen woord gerept over de schijf. Vermoedelijk is het nieuws over deze vondst geheim gehouden, want het zou grote problemen voor de vinder en voor burgemeester Engels kunnen opleveren. Misschien zwegen ze er over om claims of aanspraken te ontlopen.”

Wat we wel weten, is dat de bekende Roermondse notaris en amateurarcheoloog Charles Guillon later met de dochter van burgemeester Engels trouwde. Het Oudheidkundig Museum in Leiden meldt dat de sierschijf zich aan het einde van de negentiende eeuw in de collectie van Guillon bevond. Huub: “Misschien heeft burgemeester Engels de schijf aan zijn schoonzoon gegeven als bruidscadeau of iets dergelijks. Het imposante graf van Marie de Guillon-Engels is overigens nog steeds te vinden op het oude kerkhof aan de Kerkstraat in Panningen.”

In 1890 werd de Heldense sierschijf aangekocht door het Oudheidkundig Museum tegen het toen enorme bedrag van 1.550 gulden. Nog altijd is de sierschijf van Helden te bezichtigen in Leiden.


Relevant museums

Leiden, Rijksmuseum van Oudheden

The national archaeological museum of the Netherlands, located in Leiden


Nearby

Villa Kessel-Eik Neerstraat (5 km)

Mogelijk Romeins villacomplex.

Driegodensteen Kessel (5 km)

Steen met afbeeldingen van Hercules, Juno en Minerva.

Grafveldcomplex De Bong Baarlo (6 km)

Via hoogtekaart te zien: Grafveldcomplex De Bong Baarlo


This object was added by Tom Doesborg on 2017-04-27. Last update by René Voorburg on 2022-12-05. Persistent URI: http://vici.org/vici/41372 . Download as RDF/XML, GeoJSON, KML.
Annotation available using the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported license. Metadata available using the Creative Commons Public Domain Dedication, unless it is explicitly stated otherwise.

Vici.org partners:

Livius.org: articles on ancient history   Rijksmuseum van Oudheden