De Meern - Hoge Woerd, castellum

Op het terrein van het castellum zijn vanaf de 16e eeuw vondsten gedaan, en al in de jaren 20 van de 19e eeuw werd er voor het eerst opgegraven. De eerste moderne opgraving van het castellum vond plaats in 1940. Daarbij werd een deel van het militaire badhuis blootgelegd. Tot in de jaren 80 werd er vervolgens met tussenpozen onderzoek gedaan. Vanaf midden jaren 90 is bij de aanleg van de woonwijk Leidsche Rijn het castellum weer in de belangstelling gekomen, maar het archeologisch onderzoek heeft zich toen vooral op de directe omgeving gericht wat heeft geleid tot de ontdekking van vele restanten van o.m. de limesweg, Romeinse schepen, wachttorens, de vicus, grafvelden en kleine nederzettingen. ^12345678

Het fort ligt aan de voormalige loop van de Oude Rijn, die bekend staat als de Heldammer stroom. Ongeveer 1 km ten zuiden van het fort mondde het riviertje de Mare (en waaraan De Meern zijn naam dankt) hierin uit. Mogelijk is dit van origine een Romeinse gegraven waterloop geweest om de Rijn met de Hollandse IJssel te verbinden.⁹ Het fort was de thuisbasis van een marine-eenheid, werd gebouwd rond het jaar 40 en is in ieder geval tot in de late 3de eeuw in gebruik geweest. In die periode was de rivier echter al aan het verlanden.

Er wordt wel verondersteld dat het castellum overeenkomt met de plaatsnaam Fletio(ne) op de Peutinger kaart, maar het definitieve bewijs hiervoor is niet geleverd. ¹⁰¹¹

Van het castellum is een moderne interpretatie gereconstrueerd dat onder andere dienst doet als een museum. In dit museum is ook het Romeinse schip "De Meern 1" te vinden.

Bronverwijzingen

1. ↑Vollgraff, C. & G. van Hoorn, 1941. Verslag van ene proefopgraving op de Hoge Woerd bij De Meern. Mededeelingen der Nederlandsche Akademie van Wetenschappen, afd. Letterkunde, deel 4 nr. 6.
2. ↑Byvanck, A.W. 1944. Nederland in den Romeinschen tijd. Tweede deel. Leiden, Brill.
3. ↑Jongkees, J. H. en C. Isings 1963. Opgravingen op de Hoge Woerd bij De Meern. Archeologica Traiectina.
4. ↑Kalee, C.A. & C. Isings 1980. Beknopt verslag van een opgraving in De Meern. Jaarboek Oud-Utrecht.
5. ↑Gaauw, P. van de & H. van Londen 1992. De Hoge Woerd, een boor- en weerstandsonderzoek naar het Romeinse castellum van De Meern (RAAP-rapport 65). Amsterdam, Stichting RAAP.
6. ↑Jager, D.H. de 2000. De Hoge Woerd, gemeente Vleuten-De Meern; aanvullend boor- en weerstandsonderzoek bij het Romeinse castellum van De Meern (RAAP-rapport 531). Amsterdam, RAAP Archeologisch Adviesbureau.
7. ↑Langeveld, M., A. Luksen-IJtsma & P. Weterings 2010. Een goede buur? LR46 en LR49: definitief archeologisch onderzoek naar de vicus, grafvelden, infrastructuur en een inheemse nederzetting in de omgeving van het Romeinse castellum in De Meern, deelgebied “De Woerd” (Gemeente Utrecht) (Basisrapportage archeologie 19). Utrecht: Cultuurhistorie gemeente Utrecht.
8. ↑Dijk, K.M. van 2014. Terreinencatalogus voor de werelderfgoednominatie Romeinse Limes. Amersfoort, Buro de Brug, catalogusnummer 4.2.12
9. ↑Dinter, M. van, 2013. The Roman Limes in the Netherlands: how a delta landscape determined the location of the military structures. Netherlands Journal of Geosciences - Geologie en Mijnbouw 92, blz. 11–32.
10. ↑Joosten, J.H.J. 1997. Fletione, Fectione, en Fictione. Tijdschrift van de Historische Vereniging Vleuten-De Meern-Haarzuilens 2, blz. 38-42.
11. ↑Joosten, J.H.J., 2003. Limes, leugae en Leidsche Rijn, of: “Waar ligt Fletione?. In: Kits Nieuwenkamp, J.F.K. (red.), Romeinse Archeologie in Vleuten-De Meern. Vleuten, Drukkerij van Rooijen, blz. 7–27.