There is no English annotation yet. Presented is an annotation in Dutch.
Fossa Corbulonis, of het Kanaal van Corbulo is een rond 50 n.Chr. gegraven kanaal dat de mondingen van de Maas en de Rijn in de Hollandse delta met elkaar verbond. Delen van het kanaal bleven in gebruik tot ongeveer 270.
De historicus Tacitus schrijft het volgende over de gracht van Corbulo (Annales XI,20):
Ut tamen miles otium exueret, inter Mosam Rhenumque trium et viginti milium spatio fossam perduxit, qua incerta Oceani vitarentur.
"Om zijn soldaten bezig te houden, groef hij [Corbulo] een kanaal van 23 mijl tussen de Maas en de Rijn, om zo de gevaren van de oceaan te vermijden."
Waarschijnlijk hebben de soldaten van de generaal Gnaius Domitius Corbulo slechts enkele kilometers hoeven te graven, dit omdat ze waarschijnlijk bestaande watergangen, waaronder de Gantel, met elkaar verbonden. In de derde eeuw werd de Romeinse weg langs het kanaal nog tenminste drie keer gerenoveerd maar met de ontvolking van de streek rond 270, na de val van het Gallische keizerrijk, raakte het kanaal helemaal in onbruik.
Sinds 1912 zijn op veel plaatsen in Zuid-Holland stukken van het tracé blootgelegd. De route loopt deels parallel aan de latere Vliet. Het kanaal begint bij de Rijn aan de noordwestkant van Matilo, en wordt teruggevonden bij de insteekhaven van het Rijn-Schiekanaal in Roomburg. Ook in de Starrenburgerpolder in Voorschoten is het kanaal waargenomen1. Dan is de loop onduidelijk tot in Leidschendam. Het kanaal lijkt daar niet de natuurlijke waterloop te volgen maar door de duinwal heen westwaarts aangelegd te zijn2. Bij Forum Hadriani (Voorburg) valt de Corbulogracht samen met de huidige Vliet. Er werd hier een Romeinse insteekhaven aangetroffen. In Rijswijk volgde het kanaal de Winston Churchilllaan. Ook bij Wateringen zijn indirecte aanwijzingen voor de loop van het kanaal ten zuiden van de weg 3. Dan wordt het verloop weer onzeker. Hier is gekozen voor een verloop parallel aan de vermoedde ligging van de Romeinsen weg via de Heulweg in Wateringen naar de Middelbroekweg in Naaldwijk4.
Vermoedde tracé zoals getoond mede bepaald op basis van de paleogeografische kaart van Nederland 5 en Vernieuwd Digitaal Basisbestand Paleogeografie van de Rijn-Maasdelta6.
References
- ↑Omroep West - Bijzondere vondst in Voorschoten: Eeuwenoud Kanaal van Corbulo gevonden in Starrenburgerpolder
- ↑RAAPnieuws: Het mysterie van het kanaal van Corbulo, 2015
- ↑Waasdorp, J.A., V.L.C. Kersing (red) (2003) "IIII M.P. naar M.A.C"
- ↑Wikipedia: Kanaal van Corbulo
- ↑Vos, P. & S. de Vries 2013: 2e generatie palaeogeografische kaarten van Nederland (versie 2.0). Deltares, Utrecht.
- ↑K.M. Cohen, E. Stouthamer, H.J. Pierik, A.H. Geurts (2012) Rhine‐Meuse Delta Studies’ Digital Basemap for Delta Evolution and Palaeogeography. Dept. Physical Geography. Utrecht University. Digital Dataset.
Fossa Corbulonis, of het Kanaal van Corbulo is een rond 50 n.Chr. gegraven kanaal dat de mondingen van de Maas en de Rijn in de Hollandse delta met elkaar verbond. Delen van het kanaal bleven in gebruik tot ongeveer 270.
De historicus Tacitus schrijft het volgende over de gracht van Corbulo (Annales XI,20):
Ut tamen miles otium exueret, inter Mosam Rhenumque trium et viginti milium spatio fossam perduxit, qua incerta Oceani vitarentur.
"Om zijn soldaten bezig te houden, groef hij [Corbulo] een kanaal van 23 mijl tussen de Maas en de Rijn, om zo de gevaren van de oceaan te vermijden."
Waarschijnlijk hebben de soldaten van de generaal Gnaius Domitius Corbulo slechts enkele kilometers hoeven te graven, dit omdat ze waarschijnlijk bestaande watergangen, waaronder de Gantel, met elkaar verbonden. In de derde eeuw werd de Romeinse weg langs het kanaal nog tenminste drie keer gerenoveerd maar met de ontvolking van de streek rond 270, na de val van het Gallische keizerrijk, raakte het kanaal helemaal in onbruik.
Sinds 1912 zijn op veel plaatsen in Zuid-Holland stukken van het tracé blootgelegd. De route loopt deels parallel aan de latere Vliet. Het kanaal begint bij de Rijn aan de noordwestkant van Matilo, en wordt teruggevonden bij de insteekhaven van het Rijn-Schiekanaal in Roomburg. Ook in de Starrenburgerpolder in Voorschoten is het kanaal waargenomen1. Dan is de loop onduidelijk tot in Leidschendam. Het kanaal lijkt daar niet de natuurlijke waterloop te volgen maar door de duinwal heen westwaarts aangelegd te zijn2. Bij Forum Hadriani (Voorburg) valt de Corbulogracht samen met de huidige Vliet. Er werd hier een Romeinse insteekhaven aangetroffen. In Rijswijk volgde het kanaal de Winston Churchilllaan. Ook bij Wateringen zijn indirecte aanwijzingen voor de loop van het kanaal ten zuiden van de weg 3. Dan wordt het verloop weer onzeker. Hier is gekozen voor een verloop parallel aan de vermoedde ligging van de Romeinsen weg via de Heulweg in Wateringen naar de Middelbroekweg in Naaldwijk4.
Vermoedde tracé zoals getoond mede bepaald op basis van de paleogeografische kaart van Nederland 5 en Vernieuwd Digitaal Basisbestand Paleogeografie van de Rijn-Maasdelta6.
References
- ↑Omroep West - Bijzondere vondst in Voorschoten: Eeuwenoud Kanaal van Corbulo gevonden in Starrenburgerpolder
- ↑RAAPnieuws: Het mysterie van het kanaal van Corbulo, 2015
- ↑Waasdorp, J.A., V.L.C. Kersing (red) (2003) "IIII M.P. naar M.A.C"
- ↑Wikipedia: Kanaal van Corbulo
- ↑Vos, P. & S. de Vries 2013: 2e generatie palaeogeografische kaarten van Nederland (versie 2.0). Deltares, Utrecht.
- ↑K.M. Cohen, E. Stouthamer, H.J. Pierik, A.H. Geurts (2012) Rhine‐Meuse Delta Studies’ Digital Basemap for Delta Evolution and Palaeogeography. Dept. Physical Geography. Utrecht University. Digital Dataset.
